LIFE in 2022

LIFE is hét Europese programma voor de onderwerpen natuur, milieu en klimaat. Het programma vierde op 21 mei zijn 30^e verjaardag en heeft sinds de start in 1992 al meer dan 5500 projecten mede gefinancierd. In de loop van de jaren is het programma steeds groter geworden. Waar ‘LIFE I’ in 1992 nog begon met een vierjarig budget van 400 miljoen ECU (de voorloper van de euro), is dat in de nieuwe programmaperiode (2021-2027) inmiddels een zevenjarig budget van 5,4 miljard euro. Ten opzichte van de afgelopen Europese programmaperiode (2014-2020) is deze groei goed te zien; het budget bestreek toen nog 2 miljard euro minder dan nu.

De Europese Unie ziet het LIFE-programma als een belangrijk instrument om de ambities uit de Green Deal mee te vervullen. De Green Deal is de Europese routekaart om Europa voor 2050 klimaatneutraal te maken door middel van een hele reeks aan maatregelen, onderverdeeld in thema’s variërend van klimaat en energie, tot mobiliteit en landbouw, tot biodiversiteit. In LIFE worden deze thema’s geadresseerd in vier subprogramma’s:

• Nature and biodiversity
• Circular economy and quality of life
• Climate change mitigation and adaptation
• Clean energy transition.

‘Nature and Biodiversity’ is één van de klassieke subprogramma’s van LIFE, en is al 30 jaar een belangrijk onderdeel van het programma. Hieronder vallen projecten die zich richten op de bescherming en het herstel van de Europese natuur, en die werken aan het stopzetten en tegengaan van biodiversiteitsverlies. In de meeste gevallen zijn dit projecten waar de figuurlijke schop letterlijk de grond in gaat, maar het kunnen ook projecten op het gebied van ‘Nature Governance’ zijn. Projecten in dit subprogramma hebben standaard een subsidiepercentage van 60%, maar dit kan verhoogd worden tot 67% of 75% als het project gedeeltelijk of volledig prioritaire habitats of soorten adresseert.

‘Circular Economy and Quality of Life’ is ook al vanaf het begin van LIFE een terugkerend thema, hoewel het tot de huidige programmaperiode onder de titel ‘LIFE Environment’ ging. Dit subprogramma richt zich op de thema’s afval, water, luchtkwaliteit, grond en bodem. Ook hier kunnen projecten op gebied van samenwerking en regelgeving als Governance project worden ingediend. Projecten in dit subprogramma hebben als standaard subsidiepercentage 60%.

‘Climate change mitigation and adaptation’ is een recentere toevoeging aan het LIFE palet, en betreft projecten die zich richten op hetzij klimaatmitigatie (het reduceren van CO₂ uitstoot) hetzij klimaatadaptatie (het aanpassen aan veranderende klimatologische omstandigheden).  Net als de andere twee subprogramma’s heeft Climate een onderdeel voor projecten op gebied van governance en informatie op het thema klimaat. Klimaatprojecten hebben als standaard subsidiepercentage 60%.

De nieuwste loot aan de LIFE boom is het subprogramma ‘Clean Energy Transition’. Dit programma maakt pas vanaf 2021 deel uit van het LIFE programma. Het subprogramma richt zich op de transitie naar een energie-efficiënte, op hernieuwbare energie gebaseerde, klimaatneutrale en veerkrachtige economie door acties te financieren in Europa die zich richten op het doorbreken van marktbarrières die de socio-economische transitie naar duurzame energie in de weg staan. LIFE CET doet dat in specifieke calls op thema’s waar zij graag actie willen zien. Het subsidiepercentage is hierbij 95%, wat het heel interessant maakt om hieraan deel te nemen. Het uitgangsprincipe is dat wanneer een specifieke call onder LIFE CET goed aansluit bij je projectidee, je deze indient onder CET, en wanneer er geen goede match is met een CET call in dat jaar, je het project indient bij LIFE Climate. Wellicht als gevolg daarvan viel op dat in 2021 LIFE Climate veel minder competitief was dan in voorgaande jaren, terwijl andere LIFE subprogramma’s juist veel concurrentie en lagere slagingskansen dan normaal hadden.

Onlangs is, op 17 mei, de tweede LIFE call uit deze programmaperiode opengegaan. Alle calls uit de subprogramma’s en de specifieke CET calls zijn gepubliceerd op het Europese ‘Funding en Tenders portal’. De reguliere aanvragen voor Nature and Biodiversity, Circular Economy, en Climate moeten op 4 oktober zijn ingediend. De aanvragen voor LIFE CET moeten op 16 november zijn ingediend. Naast reguliere projecten (‘Standard Action Projects’, SAP) zijn er ook nog ‘Strategic Integrated Projects’ (SIPs) en ‘Strategic Nature Projects’ (SNAPs), dit zijn wat in de vorige programmaperiode de ‘Integrated Projects’ waren: grote strategische landsbrede projecten die door het rijk getrokken worden. Hiervan kunnen er slechts enkele per land worden ingediend. Concept Notes hiervoor moeten op 8 september zijn ingediend, waarna de Full Proposals in maart 2023 volgen.